W dniach 08 i 09 lipca 2019 r., odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Wielokulturowe Dziedzictwo Euroregionu Karpackiego Na Przestrzeni Wieków”, którą organizowały wspólnie Urząd Gminy Komańcza, Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami oraz Zakład Karny w Łupkowie realizujący w jej ramach projekt naukowo – dydaktyczny „Edukacja historyczna w służbie resocjalizacji”
Wspólny cel, wspólne działanie
Idea zorganizowania międzynarodowej konferencji, poświęconej przywołaniu wielowymiarowego bogactwa Euroregionu Karpackiego zrodziła się w toku współpracy pomiędzy trzema instytucjami – Urzędem Gminy w Komańczy, Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami oraz Zakładem Karnym w Łupkowie. Bardzo szybko w tę inicjatywę włączyło się szereg innych instytucji, w tym sąsiednie Urzędy Gmin, przedstawiciele świata nauki i instytucji kultury oraz stowarzyszenia działające na rzecz poszerzania wiedzy na temat bogactwa kulturowego Podkarpacia. W sumie podczas dwóch dni udział w konferencji wzięło ponad sto osób, a prelekcje wygłosiło kilkunastu prelegentów z Polski, Słowacji i Ukrainy.
W konferencji udział wzięli między innymi: Poseł na Sejm RP dr Piotr Uruski, Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Euroregion Karpacki Polska dr Dawid Lasek, przedstawiciel Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Rzeszowie mjr Krzysztof Miękisz, Dyrektor Zakładu Karnego w Łupkowie płk Adam Zarzyczny i z-ca Dyrektora Zakładu Karnego w Łupkowie ppłk Janusz Wańcowiat, Wójt Gminy Komańcza dr Roman Bzdyk, Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami dr Joanna Potaczek, Wójt Gminy Jaśliska Adam Dańczak, burmistrzowie i wójtowie z ościennych gmin.
Wielokulturowość to dziedzictwo i baza edukacyjna
Miejscem symbolicznym z punktu widzenia założeń Konferencji jest Wola Michowa – kiedyś mieszcząca wielokulturową społeczność miejscowość, po której do dziś pozostało jedynie kilka artefaktów. Jednym z nich jest XVIII – wieczny cmentarz żydowski, na którym pierwszego dnia Konferencji zebrali się jej uczestnicy. Powodem wyboru tego miejsca na jej rozpoczęcie było uczczenie ofiar niemieckiego okupanta, który 10 lipca 1942 roku, mordując w tym miejscu ok. 150 członków społeczności żydowskiej, rozpoczął proces dezintegracji miejscowej struktury społecznej. W trakcie uroczystości odsłonięto tablice upamiętniające zamordowanych, a także tablicę informacyjną, będącą przybliżeniem fascynującej historii Woli Michowej – jej wzrostu, rozwoju a następnie, wynikającego z agresji i przemocy, rozpadu i wielowymiarowej dezintegracji. We wszystkie działania, które doprowadziły do ponownego odkrycia tego miejsca i jego uhonorowania zaangażowani zostali wykazujący zainteresowanie tematem skazani z łupkowskiej jednostki. W ramach tego oddziaływania skazani uporządkowali teren cmentarza i wykonali metalowe podstawy pod przygotowane tablice. Poza tym uczestnicząc w uroczystości mieli okazję dowiedzieć się o zgubnych następstwach stereotypowego myślenia, używania przemocy, agresywności i poniżania drugiego człowieka. Z drugiej strony sami mogli przekonać się o tym, że pozytywne zaangażowanie i wysiłek dla innych jest doceniany i przynosi wymierne efekty.
Trochę teorii, trochę praktyki
.JPG)
Druga część Konferencji odbywała się w Ośrodku Kultury w Szczawnem, gdzie kilkunastu prelegentów – przedstawicieli świata nauki i regionalistów, mówiło o tym jak w dzisiejszym świecie organizować działania kulturalne i edukacyjne, a także o tym jak je realizować z pożytkiem dla społeczności lokalnych i odbiorców. Była mowa o specyfice dziedzictwa kulturowego Podkarpacia, sposobach jego ochrony i dbania o jego zachowanie, a także jego promowania. Nie zabrakło też przedstawienia tego jak podkarpacka Służba Więzienna realizuje działania resocjalizacyjne wykorzystując bazę kulturową i historyczną. Przywołano przykłady programów „Auschwitz – historia, edukacja obywatelska”, „Świat Sprawiedliwych – bohaterski przykład rodziny Ulmów” czy wdrażanego obecnie projekt „Edukacja w służbie resocjalizacji”. Wskazano konkretne przykłady szeregu działań, które mają za zadanie poszerzanie spectrum podstawowych oddziaływań readaptacyjnych takich jak praca, oddziaływania terapeutyczne czy nauczanie. Także i w tym elemencie Konferencji brali udział osadzani z Zakładu Karnego w Łupkowie, mając tym samym możliwość uczestnictwa, często po raz pierwszy w życiu, w spotkaniu ekspertów, naukowców i praktyków prowadzących działania w obszarze historii i kultury. Także spacer edukacyjny, w którym skazani uczestniczyli drugiego dnia Konferencji, był okazją do zapoznania się z zabytkami ziemi komańczańskiej. Konferencję uświetniły także występy zespołów promujących dorobek kulturowy gmin włączających się w przedsięwzięcie: Zespół „Łem My” z Komańczy, „Jacy Tacy” z Jaślisk oraz „Cover Band” z Tyrawy Wołoskiej.
Perspektywa na przyszłość
Już w trakcie pierwszego dnia Konferencji, jej uczestnicy podkreślali, że wiele elementów nie zostanie ze względów obiektywnych omówione, co daje szansę na to, że za rok ponownie o Euroregionie Karpackim - jego zasobach, wielowymiarowym bogactwie będzie mowa podczas kolejnych tego typu przedsięwzięć.
Tekst: kpt. Grzegorz Oleniacz
Zdjęcia: st. szer. Marek Fejdasz (ZK Łupków) i Urząd Gminy Komańcza (E.T)
